اتاق مشترک ایران و روسیه و اتاق تهران، پل طلایی تجارت خزر
اسرار امروز. با درخشش اتاق مشترک ایران و روسیه و اتاق تهران، اجلاس خزر به نقطه عطف جدیدی بدل شد/ هم افزایی این دو نهاد، خزر را به محور تازه تجارت شمال و پیوند اقتصاد ایران با بازارهای روسیه، قزاقستان ، آذربایجان تبدیل کرد
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی اسرار امروز، بیست‌ودومین اجلاس شورای بین‌المللی همکاری‌های تجاری اتاق‌های بازرگانی کشورهای حوزه دریای خزر (ICBC) با حضور هیئت‌های اقتصادی از ایران، روسیه، قزاقستان، ترکمنستان و جمهوری آذربایجان، روزهای ۲۸ و ۲۹ مهرماه ۱۴۰۴ در تهران برگزار شد.
پیش از این سه اجلاس در گیلان برگزار شده بود
لازم به یادآوری است از مجموع ۲۱ اجلاس گذشته شورای بین‌المللی همکاری‌های تجاری اتاق‌های بازرگانی کشورهای حوزه دریای خزر، تعداد سه اجلاس در استان گیلان و در زمان ریاست هادی تیزهوش تابان در اتاق بازرگانی، صنایع و معادن گیلان برگزار شده بود.
برگزاری بیست و دومین اجلاس در گیلان مصوب شده بود
در اجلاس بیست‌ویکم که سال گذشته در آستراخان روسیه برگزار شد نیز، کشورهای عضو به اتفاق آرا مصوب کردند که بیست‌ودومین اجلاس نیز در استان گیلان برگزار شود و حتی مقدمات لازم برای اجرای این تصمیم، از جمله شناسایی منابع تأمین بودجه، انجام گرفت. با این حال، در دوران ریاست سامان نظری، اتاق بازرگانی گیلان زیر بار میزبانی این اجلاس نرفت و اجرای مصوبه به تعویق افتاد، موضوعی که در محافل اقتصادی و فعالان بخش خصوصی استان، به عنوان یک ناکامی مدیریتی تلقی شد.
این وضعیت نشان می‌دهد که تصمیم‌گیری‌های راهبردی بدون پیگیری اجرایی در مدیریت اتاق بازرگانی گیلان، می‌تواند فرصت‌های بزرگ اقتصادی را از استان سلب کند.
۳۰۰ فعال اقتصادی داخلی و خارجی در این اجلاس شرکت داشتند
اما بیست و دومین اجلاس که به شکلی باشکوه با همکاری اتاق بازرگانی مشترک ایران و روسیه و اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران در هتل اسپیناس خلیج‌فارس و سپس در محل اتاق بازرگانی تهران ادامه یافت، میزبان بیش از ۳۰۰ فعال اقتصادی داخلی و خارجی بود.
برگزاری این اجلاس در مقطع حساس تحولات ژئو‌اکونومیک منطقه، نشان‌دهنده جایگاه محوری ایران در دیپلماسی اقتصادی دریای خزر است؛ حوزه‌ای که به‌گفته کارشناسان، آینده تجارت شمال ایران و مسیر توسعه کریدور شمال ـ جنوب را تعیین خواهد کرد.
روز دوم اجلاس؛ از گفت‌وگو تا تدوین نقشه راه همکاری‌های اقتصادی خزر
روز دوم این اجلاس، سه‌شنبه ۲۹ مهرماه ۱۴۰۴، با برگزاری شش نشست تخصصی اقتصادی، تجاری و حقوقی در محل اتاق بازرگانی تهران ادامه یافت. در این نشست‌ها، نمایندگان رسمی اتاق‌های بازرگانی کشورهای عضو و کارشناسان حوزه‌های حمل‌ونقل، کشاورزی، صنعت و بانکداری درباره چالش‌ها و راهکارهای توسعه همکاری منطقه‌ای گفت‌وگو کردند.
فضای نشست‌ها تعاملی و سازنده بود؛ جایی که به‌جای سخنرانی‌های تشریفاتی، فعالان بخش خصوصی درباره راه‌حل‌های اجرایی برای رشد تجارت خزر تبادل‌نظر کردند.
حمل‌ونقل، گمرک و استاندارد؛ همگرایی عملی برای کاهش هزینه تجارت
نخستین کارگروه روز دوم به ریاست پیمان سنندجی، رئیس کمیسیون حمل‌ونقل اتاق تهران، برگزار شد. در این نشست، نمایندگان ایران و روسیه بر توسعه کریدور شمال–جنوب، تسهیل ترخیص کالا و هماهنگی میان بنادر، ریل و گمرک‌ها تأکید کردند.
تصویب تشکیل کارگروه دائمی خزر با برگزاری جلسات منظم دوماهه و راه‌اندازی پنجره واحد دیجیتال گمرکی ایران و روسیه، از مهم‌ترین مصوبات این بخش بود؛ مصوباتی که گامی مؤثر در کاهش هزینه‌های تجاری و تسریع صادرات ارزیابی شد.
نمایشگاه و گردشگری؛ اقتصاد نرم در خدمت دیپلماسی خزر
در دومین کارگروه به ریاست کامبیز میرکریمی، عضو هیئت‌مدیره اتاق مشترک ایران و روسیه، نقش نمایشگاه‌ها و گردشگری به‌عنوان ابزارهای نرم دیپلماسی اقتصادی مورد بررسی قرار گرفت.
میرکریمی با اشاره به ۱۳ هزار اتاق بازرگانی فعال در جهان گفت: «امروز بیش از هر زمان دیگر به معرفی ظرفیت‌های مشترک نیاز داریم.»
شرکت سهامی نمایشگاه‌های بین‌المللی ایران در این نشست آمادگی خود را برای همکاری تهاتری با روسیه اعلام کرد تا شرکت‌های کوچک بتوانند با هزینه کمتر در نمایشگاه‌های خزر شرکت کنند.
در حوزه گردشگری نیز، راه‌اندازی خط پروازی رشت – آستراخان و پیشنهاد ایجاد راه‌آهن دوستی خزر و کشتی‌های تفریحی مشترک مطرح شد؛ اقدامی برای تقویت پیوند فرهنگی و خنثی‌سازی تصویرسازی منفی رسانه‌های غربی از منطقه.
صنعت، فناوری و مهندسی؛ بازگشت به بازارهای منطقه‌ای
در سومین نشست روز دوم، به ریاست ایرج رهبر، ظرفیت‌های صادرات خدمات فنی و مهندسی ایران بررسی شد.
رهبر، رئیس کمیسیون عمران، احداث و امور زیربنایی اتاق تهران، اعلام کرد: «ظرفیت بالقوه ایران در صادرات خدمات فنی بیش از ۳۰ میلیارد دلار است، اما به‌دلیل تحریم‌ها این رقم به کمتر از یک میلیارد دلار کاهش یافته است.»
در این کارگروه، پیشنهاد ایجاد مرکز اطلاعات فنی و مهندسی خزر و تأمین مالی پروژه‌ها با ضمانت بانک‌های روسی تصویب شد؛ طرحی که می‌تواند احیای صادرات خدمات فنی ایران در منطقه را رقم بزند.
کمیته حقوقی، داوری و کنسولی؛ بنیان اعتماد تجاری خزر
چهارمین نشست، با ریاست حمیدرضا علومی، رئیس مرکز داوری اتاق تهران، به مسائل حقوقی اختصاص یافت.
اعضای کمیته توافق کردند مرکز داوری منطقه‌ای کشورهای حوزه خزر ایجاد شود تا اختلافات تجاری بدون مراجعه به نهادهای داوری غربی حل‌وفصل گردد.
همچنین، تدوین قراردادهای تیپی، تقویت سازوکار اعتبارات اسنادی (LC) و بورسیه‌های تحصیلی روسیه برای دانشجویان ایرانی حقوق و اقتصاد از دیگر مصوبات این بخش بود.
کشاورزی و صنایع غذایی؛ سرمایه‌گذاری مشترک برای امنیت غذایی
در پنجمین نشست، به ریاست روشنعلی یکتای قرابائی، نایب‌رئیس اتاق مشترک ایران و روسیه، محور گفت‌وگوها امنیت غذایی و تجارت کشاورزی بود.
نمایندگان دو کشور اعلام کردند که بیش از ۹۰ درصد موانع تجاری در بخش کشاورزی برطرف شده است.
پیشنهاد ایجاد پایانه‌های مشترک ذخیره و توزیع کالا در مسیرهای خزر با استقبال طرف ایرانی روبه‌رو شد. همچنین مقرر شد بند سرمایه‌گذاری مشترک در بیانیه پایانی اجلاس درج شود تا اعتماد سرمایه‌گذاران بخش کشاورزی افزایش یابد.
سرمایه‌گذاری، بانکی و بازرگانی؛ فرصت‌های بزرگ در دل تحریم‌ها
آخرین کارگروه روز دوم به ریاست علیرضا کیانی، رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق تهران، به موضوعات بانکی و سرمایه‌گذاری اختصاص یافت.
کیانی گفت: «با وجود تحریم‌ها، بانک‌های ایران و روسیه موفق به راه‌اندازی سازوکار گشایش اعتبارات اسنادی دوجانبه شده‌اند و این گام بزرگی برای رشد تجارت است.»
او افزود: «در حالی‌که ترکیه بدون ارتباط بانکی مستقیم بیش از ۵۰ میلیارد دلار تجارت با روسیه دارد، ایران هنوز زیر دو میلیارد دلار مبادله دارد؛ این یعنی ظرفیت عظیمی برای رشد وجود دارد.»
اعضا در پایان بر ایجاد پایگاه داده مشترک سرمایه‌گذاری خزر و تسهیل سیاست‌های رفع تعهد ارزی تأکید کردند تا تجارت ایران در کوتاه‌مدت چند برابر شود.
بیانیه پایانی؛ نقشه راه تازه تجارت خزر
در پایان نشست‌ها، بیانیه نهایی اجلاس ICBC در سی‌ویکمین جلسه هیئت نمایندگان اتاق تهران قرائت شد.
این بیانیه بر لزوم ایجاد نهادهای مشترک اقتصادی، مرکز داوری منطقه‌ای، پنجره واحد دیجیتال گمرکی و توسعه زیرساخت‌های لجستیکی خزر تأکید دارد و قرار است به‌عنوان نقشه راه همکاری‌های تجاری کشورهای حاشیه خزر مورد استفاده قرار گیرد.
ایران در آستانه نقش‌آفرینی جدید در اقتصاد خزر
برگزاری بیست‌ودومین اجلاس شورای همکاری‌های تجاری خزر در تهران، بیش از یک گردهمایی رسمی بود؛ این رویداد نمادی از بازگشت فعال ایران به مرکز تعاملات اقتصادی شمال و آسیای مرکزی است.