اخبار گیلان

بی توجهی و سهل انگاری به کودکان مساوی با پیگرد قانونی

اسرار امروز: محمد رفیعی کارشناس حقوق قضایی

کودک، یکی از آسیب پذیرترین قشر جوامع بشری است. طبق ماده ۱۹ کنوانسیون حقوق کودک، کشورهای طرف کنوانسیون کلیه اقدامات قانونی، اجرایی، اجتماعی و آموزشی را در جهت حمایت از کودک در برابر تمام اشکال خشونت جسمی و روحی؛ از جمله: آسیب رسانی یا سوء استفاده، بی توجهی یا سهل انگاری، بدرفتاری یا استثمار جنسی در زمانی که کودک تحت مراقبت والدین یا قیم قانونی یا هرشخص دیگری قرار دارد، بعمل خواهند آورد

امروزه برای کاهش یا پیشگیری از این معضل، فراهم نمودن بستر فرهنگ سازی در خانواده ها می بایست در الویت کار قرار گیرد؛ زیرا که با رشد و پرورش کودکان مستعد، به تبع جامعه ای شکوفا و توسعه یافته خواهیم داشت.

بزرگان دینی و ائمه معصومین(ع) درباره ی کودک سخنان گهربار فراوانی را فرموده اند: رسول خدا _ صلی الله علیه وآله _ فرمودند: "کودکان خود را دوست بدارید و با آنان مهربان باشید. وقتیکه به آنان وعده ای میدهید، حتما وفا کنید؛ زیراکه کودکان، شما را رزاق خود می پندارند". اینگونه سخنان گوهربار قطعا" با مطالعات کتاب آسمانی، زندگی پیامبران دینی و ائمه اطهار(ع)، نقش کودک و اهمیت آن را در فرهنگ و دین ما روشن می سازد؛ بدینگونه که باید با کودک با آرامش، ملایمت، عشق و محبت رفتار شود؛ زیرا که نیاز کودک ضرورتا" وجود عشق و محبت در خانواده است که در حقیقت برای رشد و تعالی کودک در جامعه مفید و موثر خواهد بود.

خانواده نهادی مقدس و اجتماعی و از بنیادیترین هسته در پیشگیری از معضلات و ناهنجاریهاست. اگر چنانچه در این بنیاد که از اصلی ترین مقوله هاست؛ به دلایلی از جمله: فقر، اعتیاد، عدم تفاهم زوجین، بیماریهای روانی و...در کودک خللی ایجاد گردد، پیامدها و تبعات منفی زیادی را برجا خواهد گذاشت که تبعا" گریبانگیر جامعه نیز خواهد شد.

به اعتقاد برخی از خانواده ها تنبیهات بدنی در برخی موارد در الفبای تربیت کودک مفید و موثر می باشد. اما در انتقاد بر این دیدگاه نه چندان درست ومنطقی باید متذکر شد که این روند به نوبه ی خود علاوه بر آثار مخرب، در رشد کودک اثرات معکوس داشته و در سوق دادن کودک به سوی بزهکاری و آسیبهای اجتماعی تاثیر بسزایی دارد و این مسیر را برای او هموارتر می سازد.

این مسئله در قوانین نیز به انحای مختلف مورد اشاره قرار گرفته است. برطبق ماده ۲ قانون حمایت از کودکان و نوجوانان مصوب ۱۳۸۱: "هر نوع اذیت و آزار کودکان و نوجوانان که موجب شود به آنان صدمه‌جسمانی یا روانی و اخلاقی وارد شود و سلامت جسم یا روان آنان را به مخاطره اندازد‌ ممنوع است". ضمانت اجرای این مسئله را در مواد ۳ و ۴ قانون فوق الذکر میتوان یافت. بر طبق ماده ۳: "هرگونه خرید، فروش، بهره‌کشی و به کارگیری کودکان به منظور ارتکاب ‌اعمال خلاف ازقبیل قاچاق، ممنوع و مرتکب، حسب مورد علاوه بر جبران خسارات وارده‌به شش ماه تا یک سال زندان و یا به جزای نقدی از ده میلیون (۱۰۰۰۰۰۰۰) ریال تا ‌بیست میلیون (۲۰۰۰۰۰۰۰) ریال محکوم خواهد شد" و بر طبق ماده ۴: "هرگونه صدمه و اذیت و آزار و شکنجه جسمی و روحی کودکان و نادیده‌گرفتن عمدی سلامت و بهداشت روانی و جسمی و ممانعت از تحصیل آنان ممنوع و‌ مرتکب به سه ماه و یک روز تا شش ماه حبس و یا تا ده میلیون (۱۰۰۰۰۰۰۰)ریال جزای‌ نقدی محکوم می‌گردد.". قانون گذار به جهت اهمیت و ارجحیت موضوع در ماه 5 این قانون ، کودک آزاری را از جرایم عمومی دانسته که نیاز به شاکی خصوص ندارد و با بیان اینکه جامعه این مقوله مهم را یک معضل دانسته و می بایست کلیه آحاد جامعه در برابرچنین کنشهای منفی، واکنشی مثبت و به موقع انجام دهند، در ماده ۶ قانون یاد شده، اشاره نموده است: "کلیه افراد و مؤسسات و مراکزی که به نحوی مسؤولیت نگاهداری و‌سرپرستی کودکان را بر عهده دارند مکلفند به محض مشاهده موارد کودک آزاری مراتب را‌جهت پیگرد قانونی مرتکب و اتخاذ تصمیم مقتضی به مقامات صالح قضائی اعلام نمایند ‌تخلف از این تکلیف موجب حبس تا شش ماه یا جزای نقدی تا پنج میلیون (۰۰۰/۰۰۰/۵) ریال خواهد بود". در حقیقت قانوگذار با اضافه نمودن این ماده، بقول معروف:" آب پاکی را به دستان همه ریخته" و با نگاهی تیزبین نسبت به این مقوله، پدیده کودک آزاری را بشدت محکوم نموده است.